6183 sayılı Kanun’un Uygulama Alanı
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, kamuya ait çok çeşitli alacaklar tahsilinde izlenecek idari ve hukuki süreçleri düzenleyen yasal dayanaktır. 6183 sayılı Kanun kapsamındaki kamu alacağını vadesinde ödemeyen kamu borçlusuna bir 6183 sayılı Kanun kapsamında ödeme emri düzenlenerek tebliğ edilir.
6183 sayılı Kanun’un Kapsamında Ödeme Emrinin Unsurları
Ödeme emrinde borcun asıl ve ferilerinin mahiyet ve miktarları, nereye ödeneceği, müddetinde ödemediği veya mal bildiriminde bulunmadığı takdirde borcun cebren tahsil ve borçlunun mal bildiriminde bulununcaya kadar üç ayı geçmemek üzere hapis ile tazyik olunacağı, gerçeğe aykırı bildirimde bulunduğu takdirde hapis ile cezalandırılacağı kayıtlı bulunur.
Ayrıca, borçlunun 6183 sayılı Kanun’un 114’üncü maddesinki vazifeleri ve bu vazifeleri yerine getirmediği takdirde hakkında tatbik edilecek olan ceza bu ödeme emrinde kendisine bildirilir. 6183 sayılı Kanun’un 114’üncü maddesi hükümlerine göre kendisine ödeme emri tebliğ olunan ve malı olmadığı yolunda bildirimde bulunan amme borçluları bu bildirim ile birlikte veya bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde a) En son kanuni yerleşim yeri ve iş adreslerini; b) varsa devamlı mükellefiyetleri bulunan diğer tahsil dairelerini ve amme idarelerini ve bunlardaki hesap ve kayıt numaralarını bildirmek, nüfus kayıt suretini vermek mecburiyetindedirler. 6183 sayılı Kanun’un 114’üncü maddesindeki bu yükümlülükleri makbul bir özre dayanmadan zamanında yerine getirmeyenler elli güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
Belediye hududu dışındaki köylerde bulunan borçlulara ödeme emirleri muhtarlıkça tebliğ olunur. Ödeme emirlerinin muhtarlığa tevdi tarihinden itibaren 15 gün içinde tebligat yapılmadığı takdirde ödeme emirleri tebliğ edilmemiş olan borçluların isimleri ödeme emri hüküm ve mahiyetindeki bir “ödeme cetveline” alınarak borçlular borçlarını ödemeye ve mal bildiriminde bulunmaya çağırılırlar. Ödeme cetveli köy ihtiyar kurulu kapısına bir örneği de köyde herkesin görebileceği umumi bir mahalle 10 gün müddetle asılmak suretiyle tebliğ olunur ve cetvelin asıldığı köy muhtarlığınca münadi vasıtasıyla ilan olunur. Cetvel asılırken ve indirilirken keyfiyet muhtarlıkça zabıt varakisiyle tesbit edilir. Cebren tahsil ve takip ödeme emrinin tebliği veya ödeme cetvelinin indirilmesi tarihinde başlamış olur.
Ödeme süresi içinde ödenmeyen amme alacağı tahsil dairesince cebren tahsil olunur. 6183 sayılı Kanun kapsamında cebren tahsil a) Amme borçlusu tahsil dairesine teminat göstermişse, teminatın paraya çevrilmesi yahut kefilin takibi, b) Amme borçlusunun borcuna yetecek miktardaki mallarının haczedilerek paraya çevrilmesi, c) Gerekli şartlar bulunduğu takdirde borçlunun iflasının istenmesi şeklinde yapılır. Ayrıca, Borcunu vadesinde ödemeyenlere ait malları elinde bulunduran üçüncü şahıslardan bu malları 15 gün içinde bildirmeleri istenir.
Emri Tebliğ Alanların Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
6183 sayılı Kanun’a göre ödeme emri tebliğ alan kamu borçlusunun bu kanun kapsamındaki ödevleri tebliğ anından itibaren başlamaktadır. Borçlu 15 gün içinde bu borcunu ödeyebilir, ödeme gücü yoksa kanunun 114’üncü maddesindeki bildirim yükümlülüklerini yerine getirir. Eğer ki ödeme emrini tebliğ alan kişi böyle bir borcu olmadığı veya kısmen ödediği veya zamanaşımına uğradığı hakkında tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde yetkili vergi mahkemesi nezdinde itirazda bulunabilir. Ödeme emrine karşı itiraz yolunu kullanmak isteyen borçlunun kanunlarda öngörülen süre ve şekil şartlarına uyması gerekmektedir. Vergi hukuku ve kamu alacakları alanında uzman bir avukattan hukuki yardım alınması faydalı olacaktır.