GÜMRÜK KAÇAKÇILIĞI SUÇLARINDA NİTELİKLİ HALLER

Gümrük Hukukuna İlişkin Mevzuat

4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilişkili mevzuat Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesine giren ve çıkan eşyaya ve taşıt araçlarına uygulanacak gümrük kurallarını belirlemektir. Türkiye Cumhuriyeti toprakları, Türkiye kara suları, iç suları ve hava sahası Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi’ni oluşturmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti’nin kara, hava ve deniz hudut kapılarında ve belirlenen gümrük bölgelerindeki gümrük idareleri tarafından Türkiye’ye getirilen mal ve eşya üzerinde gümrük kontrolleri yapılmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Mevzuatı’nın bir parçası olan 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kaçakçılık fiilleri ve yaptırımları ile kaçakçılığı önleme, izleme, araştırma usûl ve esaslarını belirlemektir. 

Gümrük Hukuku Bakımından Kaçakçılık Fiileri

Türkiye’de yürürlükte olan Gümrük Mevzuatı hükümlerine aykırı olarak Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi’ne mal ve eşya sokulması ve yürürlükte olan gümrük mevzuatına aykırı haller kaçakçılık fiillerini oluşturmaktadır. 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun üçüncü maddesi ayrıntılı bir şekilde hangi durumların kaçakçılık fiilerini oluşturduğunu ve öngörülen cezaları belirlemektedir. 

Gümrük Kaçakçılığı Suçlarının Nitelikli Halleri 

5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun dördüncü maddesi kaçakçılık fiillerinin nitelikli hallerini düzenlemektedir. 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun dördüncü maddesinin kaçakçılık fiillerine ilişkin nitelikli halleri düzenleyen fıkraları sırasıyla aşağıdaki gibidir:

1. 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda tanımlanan suçların bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilecek ceza iki kat artırılır. 
2. 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda tanımlanan suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
3. 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda tanımlanan suçların, tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde veya yararına olarak işlenmesi halinde, ayrıca bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
4. 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda tanımlanan suçların, kaçakçılık fiillerini önlemek, izlemek, araştırmak ve soruşturmakla görevli kişiler tarafından veya meslek ve sanatın sağladığı kolaylıklardan yararlanmak suretiyle işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
5. 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nda tanımlanan suçların, belgede sahtecilik yapılarak işlenmesi halinde, ayrıca bu suçtan dolayı da cezaya hükmolunur. 
6. Kaçakçılık fiillerini önlemek, izlemek ve araştırmakla görevli olup da bu Kanunda tanımlanan suçların işlenmesine kasten göz yuman kişi, işlenen suçun müşterek faili olarak sorumlu tutulur.
7. Kaçakçılık suçunun konusunu oluşturan eşyanın, Devletin siyasî, iktisadî veya askerî güvenliğini bozacak ya da çevre veya toplum sağlığını tehdit edecek nitelikte olması halinde, fiil daha ağır cezayı gerektiren bir suç oluşturmadığı takdirde, verilecek hapis cezası on yıldan az olamaz.
8. Kaçak akaryakıt satışının, 3 üncü maddenin on dördüncü fıkrasında belirtildiği şekilde sabit ya da seyyar tank, düzenek veya ekipman kullanılarak gerçekleştirilmesi halinde verilecek cezalar iki kat artırılır.
9. Tütün ve tütün mamulleri, alkollü içkiler, akaryakıt, uyuşturucu, silah ve mühimmat, elektronik eşya ve canlı hayvan, et, çay, şeker, zeytin gibi gıda maddeleri ile gerekli görülen hallerde diğer kaçakçılık türleri ile ilgili mahkûmiyet hükmü kesinleşenler, Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca kamuoyuna ilan edilebilir. Bu ilanın süresi, nasıl yapılacağı ve ilan edilecek kaçakçılık türleri gibi hususlar Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle belirlenir.

Gümrük Suçlarında Adli Yardım

5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu kaçakçılık suçu kapsamında değerlendirilen fiilleri ayrıntılı bir şekilde düzenlemektedir. Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesi’nde kaçakçılık fiillerinin ve kaçakçılığın önleme ve izlemesi amaçlanmaktadır. Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü’ne bağlı kolluk güçleri ve diğer adli ve idari kolluk birimleri kaçakçılık suçlarının önlenmesi için görev yapmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının, ithalat ve ihracatla iştigal eden tacirlerin ve turistlerin gümrük mevzuatına, gümrük hukukunun içeriğine ve gümrükle ilgili hukuki düzenlenemelere yeteri kadar hakim olamamaktan kaynaklanan durumlar nedeniyle kaçakçılık fiillerini işlemiş sayıldığı durumlar olabilmektedir. Gümrük kaçakçılığı suçları, ciddi cezai yaptırımlar öngören suçlardır. Bu nedenle, gümrüklerde yaşanan ve cezai sorumluluk gerektiren durumlara muhatap olan kişilerin gümrük hukuku alanında uzman ve tecrübeli bir avukattan hukuki yardım alması isabetli olacaktır.