Sermaye Şirketleri ve Yatırım
Yatırımlarını ve ticarini faaliyetlerini bir tüzel kişilik üzerinden sürdürmek isteyen yatırımcılar 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunununda yer alan sermaye şirketi türlerinden birini kurarak ticari hayatlarına devam edebilmektedir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 329’uncu maddesindeki tanıma göre anonim şirket, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş olan, borçlarından dolayı yalnız malvarlığıyla sorumlu bulunan şirkettir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 573’üncü maddesine göre limited şirket, bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından bir ticaret unvanı altında kurulur; esas sermayesi belirli olup, bu sermaye esas sermaye paylarının toplamından oluşur. Limited şirket, kanunen yasak olmayan her türlü ekonomik amaç ve konu için kurulabilir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre hem anonim şirket hem de limited şirket tek ortaklı olarak kurulabilmektedir. Ancak, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 574’üncü maddesine göre limited şirket ortak sayısı elliden fazla olamaz. Bu bakımında kurucu en az ortak sayısı açısından her ikisi şirket de tek ortaklı olarak kurulabilmektedir. Yatırım kararı verirken en az kurucu ortak sayısı değil fakat en fazla ortak sayısı limited şirket ve anonim şirket arasında bir tercih yapılmasını gerektirecektir.
Sermaye Şirketlerinde Ortakların Şirket Borçlarından Sorumlulukları
Sermaye şirketlerin ortaklarından bağımsız tüzel kişilikleri bulunmaktadır. Bundan dolayı sermaye şirketlerinin ortaklarından bağımsız olarak hakları, borçları ve mal varlıkları bulunmaktadır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 329’uncu göre anonim şirket pay sahipleri sadece taahhüt etmiş oldukları sermaye payları ile ve şirkete karşı sorumludur. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunununda benzeri bir hüküm limited şirket ortakları için de bulunmaktadır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 573’üncü maddesine göre limited şirket ortaklar, şirket borçlarından sorumlu olmayıp, sadece taahhüt ettikleri esas sermaye paylarını ödemekle ve şirket sözleşmesinde öngörülen ek ödeme ve yan edim yükümlülüklerini yerine getirmekle yükümlüdürler. Hem limited hem de anonim şirketlerin kamu borçları dışındaki borçları açısından şirket ortaklarının sorumluluk hadleri koymayı taahhüt ettikleri sermaye paylarıyla sınırlıdır.
Limited Şirket Ortaklarının Kamuya Olan Şirket Borçlarından Sorumluluğu
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun, kamuya ait alacakların tahsiline ilişkin hukuki ve idari süreçleri düzenleyen yasal dayanaktır. Devlet tüzel kişiliğine, il özel idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim, harç, ceza tahkik ve takiplerine ait muhakeme masrafı, vergi cezası, para cezası gibi asli, gecikme zammı, faiz gibi fer’i amme alacakları ve aynı idarelerin akitten, haksız fiil ve haksız iktisaptan doğanlar dışında kalan ve kamu hizmetlerinin tatbikatından doğan diğer alacakları ile; bu alacaklara ait takip masrafları hakkında 6183 sayılı Kanun hükümleri uygulanır.
6183 sayılı Kanun, kamu borçlarının tahsil edilebilmesini sağlamak amacıyla limited şirket ortakları için özel sorumluluk hükümleri getirmiştir. 16183 sayılı Kanun’un 35’inci maddesine göre limited şirket ortakları, “şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacağından sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar ve bu Kanun hükümleri gereğince takibe tabi tutulurlar.” Burada dikkat edilmesi gereken husus şirket ortağının koyduğu sermaye payı miktarıyla değil sermayedeki payı oranında kamu alacaklarından sorumlu olmasıdır. Bu sorumluluk şirket ortaklarının şahsi mal varlıklarından kamu alacağının tahsil edilmesini de içermektedir.
6183 sayılı Kanun’un 35’inci maddesi şirket paylarının devri halinde de limited şirket ortaklarının kamu alacaklarından sorumluluklarının devam ettiği özel bir durumu düzenlemiştir. Buna göre, ortağın şirketteki sermaye payını devretmesi halinde, payı devreden ve devralan şahıslar devir öncesine ait amme alacaklarının ödenmesinden birinci fıkra hükmüne göre müteselsilen sorumlu tutulur. Ayrıca kamu alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanlarda pay sahiplerinin farklı şahıslar olmaları halinde bu şahıslar, amme alacağının ödenmesinden 6183 sayılı Kanun’un 35’inci maddesinin birinci fıkra hükmüne göre müteselsilen sorumlu tutulur.
Limited Şirket Ortaklarının Dikkat Etmesi Gereken Hususlar
Limited şirket tüzel kişilikleri, hak ve borç altına girebilmekte ve bundan tüzel kişilik olarak sorumlu olmaktadırlar. Ancak, kamu alacaklarının güvence altına alınmasını sağlamak amacıyla limited şirket ortaklarının ödenmemiş kamu alacaklarında sorumluluklarını ağırlaştıran bir kanuni düzenleme bulunmaktadır. 6183 sayılı Kanun’un 35’inci maddesindeki hükümler gereği limited şirket ortaklarının, paylarını devreden eski ortakların ve payları devralan yeni ortakların ödenmemiş kamu alacakların şirketti payları oranında sorumlulukları bulunmaktadır.