Hayatın Her Alanında Vergi Gerçeği
Ebediyete uğurladığımız yakınlarımızın ardından hayat devam eder. “Ölüm Hak, Miras Helal!” demiş atalarımız. Ama peki ya “VERGİ”?!. Hayatın her alanındaki vergisel ödevlerden biri olan veraset ve intikal vergisi ölüm üzerine mal edinilmesi halinde ortaya çıkmaktadır. Bu yazımızda veraset ve intikal vergisinin ve vatandaşların dikkat etmesi gereken önemli noktaları inceleyeceğiz.
Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu
Veraset ve İntikal Vergisi 8/6/1959 tarihli ve 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu ile düzenlenmiş bir vergisel ödevdir.
Veraset ve İntikal Vergisinin Konusu Nedir?
7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu’na göre veraset ve intikal vergisinin konusu Türkiye Cumhuriyeti tabiyetinde bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye’de bulunan malların veraset tarikiyle veya her hangi bir suretle olursa olsun ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikalidir.
Buna ek olarak Türk tabiiyetinde bulunan şahısların yabancı memleketlerde aynı yollardan edinecekleri mallara da veraset ve intikal vergisinin konusu içerisine girmektedir.
Bu tanıma göre veraset ve intikal vergisinin konunu iki temel mal edinim yolu oluşturmaktadır.
- Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye’de bulunan malların veraset tarikiyle bir şahıstan diğer şahısa intikal etmesi,
- Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye’de bulunan malların her hangi bir suretle olursa olsun ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikal etmesi,
- Türk tabiiyetinde bulunan şahısların yabancı memleketlerde aynı yollardan mallar edinmesi.
Veraset Yoluyla İntikal Nedir?
Veraset, ölüm üzerine bir kimsenin mal varlığının kanuni mirasçılarına geçmesidir. Miras bırakan müteveffa “muris”, kendilerine miras geçen mirasçılar “varis” olarak adlandırılmaktadır.
İvazsız İntikal Nedir?
İvaz, bir şeyin mukabilinde verilen bedel, ücret ya da herhangi bir karşılıktır. İvazsız intikal, devralınan mal veya değerlerin bedelsiz olarak verilmesini ifade etmektedir. Bağışlama, vakfetme veya hibe gibi hukuki işlemler ivazsız intikale örnek verilebilir.
Veraset ve İntikal Vergisinin Mükellefi Kimdir?
Veraset ve İntikal Vergisinin mükellefi, veraset tarikiyle veya ivazsız bir tarzda mal edinen şahıstır. Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesinin her mükellef için ayrı ayrı veya müştereken verilmesi mümkündür.
Veraset ve İntikal Vergisini Tarh Etmeye Yetkili Vergi Dairesi Neresidir?
Veraset ve intikal vergisini tarh etmeye yetkili vergi dairesi mirasçılar ya da ivazsız mal edinenler tarafından beyannamelerin verileceği mali idare birimidir. Veraset ve İntikal Vergisi aşağıdaki vergi daireleri tarafından tarh olunur:
- Veraset tarikiyle vakı intikallerde ölen kimsenin, diğer suretle vukua gelen intikallerde tasarrufu yapan şahsın yerleşim yerinin, hükmi şahıslarda ve diğer teşekküllerde merkezlerinin bulunduğu yerdeki vergi dairesi,
- Muris veya tasarrufu yapan şahsın bu yerleşim yeri yabancı bir memlekette ise Türkiye’deki son yerleşim yerinin bulunduğu yerdeki vergi dairesi,
- Muris veya tasarrufu yapan şahıs Türkiye’de hiç ikamet etmemiş veya son yerleşim yeri tesbit olunamamış ise Maliye bakalığının tayin edeceği vergi dairesi.
Yurtdışında Yaşayanların Beyanname Vermesi Nasıl Olur?
Yabancı memleketlerde bulunan mükellefler beyannamelerini Türkiye konsolosluklarına verirler. Ancak bu noktada gelişen teknolojik imkanlarla birlikte E-Devlet sistemine entegre olan İnteraktif Vergi Dairesi yoluyla elektronik ortamda beyanname verilebileceği unutulmamalıdır.
Veraset ve İntikal Vergisinde Muafiyet ve İstisnalar Bulunmakta Mıdır?
Veraset ve İntikal Vergisi uygulaması açısından hem istisna hem de muafiyetler öngörülmüştür. Özellikle veraset yoluyla mal edinen mirasçılar için her sana güncellenen vergiden istisna edilmiş tutarlar bulunmaktadır.
Vergi Hukuku Açısından Mirasçıların Yapması Gerekenler
- Mirasçılık Belgesi (Veraset ilamı) alınması
- Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesinin Verilmesi
- Resmi makamlar nezdindeki işlem ve süreçlerin takip edilmesi
- Miras yoluyla intikal eden alacak ve borçların takip edilmesi
- İntikal eden mal ve servete ilişkin özellikli hususlarda sorumlulukların yerine getirilmesi
Hukuki Danışmalık
Hayatın her alanını kapsayan vergisel ödevler yaşamın sona erdiği andan sonra dahi devam etmektedir. Pek çok vatandaşın veraset ve intikal vergisinden doğan ödevleri göz ardı ettiğine sıklıkla şahit olunmaktadır. Gerek veraset ilamının alınması gerekse resmî makamlar nezdinde tamamlanması gereken iş ve işlemlerin takibi için miras hukuku ve vergi hukuku alanında yetkin bir avukattan hukuki danışmalık alınması süreçlerin sorunsuz ve eksiksiz tamamlanması açısından yararlı olacaktır.